
با آغاز به فعالیت نمایندگان دوره یازدهم مجلس شورای اسلامی در همین ابتدای عمل شاهد بعضی متلک پرانیها یا این که تخریبها درمقابل دولت بودیم که واکنشهایی را با خود به همراه داشت , چراکه در الان تمام اعتنا به شیوه عملکرد نمایندگان در مجلس یازدهم است و نبرد لفظی و زودهنگام با دولت برای موقعیت روز جاری مرزوبوم خبرها خوشی به همراه ندارد .
اکبر ترکان مشاور اسبق روضه خوان در این خصوص معتقد است : «من توقع داشتم که دیگران نیز نظیر روضه خوان عملکرد کنند ارتباط دولت و مجلس وارد سیر تعاملی شود , البته آنچه که مشاهده کردیم چیزی بجز این بود . مدیریت مجلس جدید به جای آنکه همت کند در همین ابتدای فعالیت عملکرد داشته باشد با دولت آشتی کند و اولویتهای مملکت را در لحاظ بگیرد آغاز به تیکه پرانی به رئیسجمهور و هیات دولت کرد و به دولت لفظ ها خسته و فرسوده را نسبت داد و فهرستی از بدوبیراه را تقدیم دولت کرد , اینجانب این خوی را نپسندیدم . » در همین ارتباط «آرمان ملی» با اکبر ترکان به گفتوگو پرداخته که در ادامه میخوانید .
با دقت به شعار اصلي نمايندگان مجلس يازدهم که برگشت رتبه مجلس به مرکز کارها بوده است تامل ميکنيد آنها بتوانند از پس اين اصلی بربيايند؟
کسي ميداند مجلس در راءس کارها است از کجا سرچشمه ميگيرد؟ يک روش اداره نظامهاي سياسي نظامهاي رياستي هستند , اين نظامها رئيسجمهور محور هستند . روش ديگري نیز وجود دارد که پارلمان محور هستند .
ده سال نخستین انقلاب و با ضابطه اساسي اولیه مملکت ايران پارلمان محور بود بدان مفهوم که رئيسجمهور گزینش ميشد , رئيسجمهور ابتدا وزير تعیین ميکرد و در آغاز وزيري که گزینش ميشد هيات دولت را برميگزيد و به مجلس معرفي ميکرد و از مجلس راي اعتماد ميگرفت در ضابطه اساسي نخستین آمده بود که وزیر و وزرا در مقابل مجلس مسئول هستند که به اين مدل از اداره مرزوبوم ميگويند مدل پارلماني البته اين روش به ده سال اولیه انقلاب محدود شد و صرفا در اين پروتکل مجلس در راءس کارها قرار دارد بعد از اينکه تصحیح ضابطه اساسي در ايران صورت گرفت اين ماده که موجب ميشد مجلس در مرکز کارها باقي بماند نیز تغيير پيدا کرد , بهطوري که گفتند وزیر ها در مقابل مجلس و رئيسجمهور مسئول هستند , وقتي وزیر ها در مقابل مجلس و رئيسجمهور مسئول ميشوند نظامي نيمه رياستي و نيمه پارلماني را تجربه ميکنيم , چراکه چنانچه نظام پارلماني بود وزیر و وزرا بايد تنها در مقابل مجلس پاسخگو ميشدند که در آن صورت مجلس در راءس کارها بود .
با اين وجود معتقديد قابلیت و امکان عملي براي تثبيت و تقويت رتبه مجلس وجود ندارد؟
روز جاری تکتک وزیر و وزرا در قبال رئيسجمهور پاسخگو هستند در نتيجه هيات دولت را رئيسجمهور به مجلس معرفي ميکند و براي آن ها يکجا راي ميگيرد در آن روش تا وقتي که نيمي از وزیر ها تغيير نکردند , ديگر راي اعتماد براي آنها نميگيرد و رئيسجمهور برکنار و نصب ميکند مگر آنکه کل کابينه تغيير کند . در شرایط فعلی ما سيستم خاصي را تجربه ميکنيم و نميتوانيم انتظار داشته باشيم در اين سيستم مجلس در راءس کارها باشد . نبايد جملهها را بدون ادله کافي به لهجه بياوريم . اينکه برخي نميدانند مجلس در چه شرايطي در مرکز کارها است و تنها شعار ميدهند , دیدنی است و اين افراد بايد بدانند پاراگراف مجلس در مرکز کارها است تعارف کردن يا قربان صدقه مجلس رفتن بوسیله هيچفردي نبوده و اداره مرزوبوم به اين روش بوده است . ولی برخي اندیشه ميکنند مجلس در راءس کارها يک شعار است و از سازوکار آن باخبر نيستند . در روشي که مجلس در راءس کارها باشد رئيسجمهور در آغاز وزير تعيين ميکند ولی خودش در کارها اجرايي دخالتي ندارد . روز جاری سرزمین به روش پارلماني اداره نميشود و بايد اين زمینه را درک کنيم .
بنابراين راهي براي تغيير اين روند در شرایط کنونی وجود ندارد .
دوباره بازگشتن به سيستم پارلماني مستقيما تغيير ضابطه اساسي است و مجلس نميتواند ضابطه اساسي را تغيير بدهد آقا يکبار در اين مورد کلام کردهاند ولی لحاظ قطعي اعلام نکردهاند و تمامی چيز بستگي بهنظر ايشان دارد .
در چنين شرايطي اولويت مجلس يازدهم را رسيدگي به چه موضوعاتي ميدانيد؟
اعتبارنامهها نبايد تصويب شوند و مواردي که براي نمايندگان بهعنوان نادرست يا تخطي از قوانين مطرح شده , بايد از طريق شوراي پاسبان و کميسيونهاي مرتبط با اعتبارنامهها پيگيري شود . در شرایطیکه فردي آلودگي مالي يا اخلاقي دارد , نبايد وارد مجلس يازدهم شود . ما ديگر زمان امتحان و اشتباه نداريم و نميتوانيم نمايندگاني را که يکبار آزمون خود را به اين صورت پس دادهاند بازهم در مجلس پذيرا باشيم . مجلس بايد صرفا به وظايف خود بپردازد و به هر طريق ممکن و ناممکني جلوي برخي برکنار و نصبها بوسیله نمايندگان و دخالت مجلسيها در اين کارها گرفته شود . مجلس حق آنالیز دارد البته خیر اينکه براي برکنار و نصبها فاميل بازي کند و بخواهد اقوام خود را بر کرسيها بنشاند , در اين فرآیند تعدادي از نمايندگان ممکن است در اعتبارنامه با خلل مواجه شوند و اين سبب ساز ميشود برخي از بحثهاي سياسي از راز گرفته شود و سرآغاز تنازعات مجلس نیز همين زمینه باشد .
احضار نمايندگان يا رسيدگي به تخطيهاي مالي آنها بهطور واضح و روشن را از اولين دستور کارهاي مجلس اسم برديد . ولی نمايندگاني از مجلس دهم هنوز در مجلس يازدهم باقي هستند تاءمل ميکنيد بازهم شاهد برخي عملکردها باشيم؟
90 نفر از نمايندگان به وسیله شوراي پاسبان رد صلاحيت شدند ولی عدهاي از آنان با روشهاي گوناگون برگشتند . ولی براي اعتبارنامه بازهم احضار ميشوند و بايد از خود دفاع کنند . اینجانب بارها گفته و اشاره کردهام که بايد جلوي لابيها و دلاليهاي نمايندگان به هر نحوي گرفته شود , چراکه مجلس دهم اين منش را بيش از پيش گشوده کرد , مجلس دهم بهصورت بيسابقهاي در کارها اجرايي مداخله کرد و نمايندگان مجلس در بخش ها خود در برکنار و نصب مديران دخالتهاي بيجاي بسياري داشتند , اما که اين جور مداخلات در زمانهاي پيش نیز در مجلس وجود داشته است ولی هيچگاه به اين گستردگي صورت نگرفته بود . دوره دهم مجلس ولی بيشترين دخالت را در اين زمينه داشت درواقع بعد از همه پرسی نمايندگان به جان دستگاهها افتادند که برخي مديران را عوض کنند و جايگزين آن ها را از ملازمان خودشان گزینش کردند و حتي اين مورد به شرکتها نیز رسيد و نمايندگان به شرکتها نیز در لابي فشار آوردند درنهايت در دوره اخير مجلس دخالت نمايندگان به حد اعلاي خود رسيد .
چه راهي را براي جلوگيري از تکرار برخي موضوعات مجلس دهم و ابهامات بعداز آن به مجلس جديد پيشنهاد ميکنيد؟
مجلس آينده در صورتی ميخواهد حرمت مجلس محافظت شود و ضايعات مجلس دهم زدوده شود بايد مرتبه مجلس را محافظت کنند و در چارچوب اختيارات نمايندگي قدم بردارند و تنها در مرتبه قانونگذاري و ارزیابی قرار بگيرند . مجلس يازدهم بايد از مداخله در کارها شرکتها و برکنار و نصبها پرهيز کند و نزديکان خود را در جايگاههاي دولتي جاي ندهند اين بهترين موقعيت براي احياي مجلس و مرتبه آن است . ضابطه به نمايندگان اين اختيار را به آنان نداده بود و آنان با فشار سياسي که به دولت ميآوردند فعالیت خود را پيش ميبردند .
قاعده اين است که در شرایطی که ميخواهيم مرز و بوم تندرست باشد بايد اذن اين دخالت را ندهيم . لذا مجلس جديد بايد کميتهاي را تشکيل دهد و به محض اينکه اين گزارشها به وی ميرسد با قاطعيت آن نماينده را مواخذه کند و اورا زیر پيگرد قانوني قرار دهد , وگرنه تبديل به فساد ميشود . با اين مساله بايد سختگيرانه برخورد شود . شرایط فعلی مجلس از اعتبار افتاده است , خيليها ميگويند مجلسي که 90 نفر آن رد صلاحيت شوند , قانونگذارياش ديگر چه وجاهتي خواهد داشت؟ مجلس جديد بايد به تجربه مجلس دهم اعتنا کرده و اذن تکرار برخي موارد را ندهد و اعتبارنامه افرادي را که خدشهاي به عملکردشان وارد است تصويب نکند و در مورد مداخلاتي نیز که نمايندگان در کارها مجريه ميکنند , سختگيرانه وارد شود . در دوره آقاي احمدينژاد , ايشان اذن دخالت به نماينده را نميداد .
برخي شرايط روز جاری مجلس شوراي اسلامي را به يک نهاد دسته چندم تصميمگير تشبيه ميکنند , اين قياس را تا چه اندازه منطقي و حقيقي ميدانيد؟
مجلس تصميمگير است چه کسي گفته مجلس تصميمگير نيست؟ کسي که دانش به شرايط مرزوبوم داشته باشد نميتواند اين گفته را تاييد کند , چراکه روز جاری در سرزمین چندين نهاد تصميمگير وجود دارد شوراي مصلحت مصوبات جدا دارد , شوراي عالي فضاي مجازي , شوراي عالي امنيت ملي نیز به همين صورت . شوراي دربان نیز در بسياري موارد قوانين را تاييد نميکند و مصوبات غیروابسته دارد اين بدان معناست که اعضاي شوراي پاسبان ميتوانند وارد ماهيت قانونگذاري شوند و اعلام کنند با قوانين مخالف يا موافق باشند .
آيا مخالفت يا موافقت آنان با قوانين از وظايف آنهاست؟ خير البته اين مراجع وارد ماهيت قانونگذاري ميشوند . گونه های ديگري که روز جاری وجود دارد اين است که تعريف ضابطه , آييننامه و قانون ها با يکديگر قاطي شده است در بعضي موارد مسائلي که مجلس بهعنوان ضابطه تعريف ميکند با ماهيت ضابطه و قانونگذاري متضاد است , تعاريف آييننامه , ضابطه و ضوابط با يکديگر متعدد است . آييننامه را دولت تصويب ميکند , ضابطه را مجلس و قوانین را وزير البته در برخي موارد ديدهايم که نمايندگان موضوعاتي را بهعنوان ضابطه تصويب ميکنند که از محصول قوانین است .
با اين اکانت چه راهکاري براي تغيير اين شرايط وجود دارد؟
در شرايط روز جاری ضرروت وجود دارد که باري ديگر در بسياري موضوعات بازتعريف صورت بگيرد و ما بررسي کنيم به
https://mruz.ir/?p=103